Өткен жолғы бір жазбамды зоотехния, яғни мал шаруашылығы саласына арнаған едім. Сонда атакәсіпті өрге сүйреген тұлғалардың өзімше таңдаулы ондығын атағанмын. Әрине, оны осы саланы жақсы білетін әр адам өзінше құрастырса да оғаштығы жоқ. Дегенмен, жоғарыдағы тұжырымға мен бір күнде келмегенімді айтпақпын. Аттары аталған елге белгілі адамдар жайлы мен көптеген ақпаратты оқып, деректерді жинастырып, біраз материалдарды қорытып, ой-түйіндейтін шаққа келгендеймін.
Сол жазбаларымды зоотехниктер шеруі деп атасам да болар. Бүгін соның алғашқы тұсаукесер қадамын елімізге әйгілі Жақсылық Үшкемпіровтен бастасам деп отырмын.
Бүгінгі Қазақстанда көзі ашық, көкірегі ояу адамның басым көпшілігі Жақсылықты жақсы біледі десем артық айтқандық бола қоймас. Өйткені, ол туралы өткен ғасырдың сонау 70- жылдарынан бастап баспасөзде жазылып, ел арасында сөз болып келе жатыр. Осыған байланысты бір жағдайды сол кездегі Семей зооветинститутының ректоры болған У.Әбділмановтың өз аузынан естіген едім. Уалхан Әбділманұлы былай деген еді: «… жұмыс барысында ұдайы баспасөзге назар аударып отырасың. Әр түрлі газеттерді ақтарып отырып, спорт жарыстарында, күрестен Үшкемпіров атты студентіміз, облыс, республиканы айтпағанда шет елдерден жеңіспен оралып, институт атын шығара бастады. Содан бір күні сол студентті көрейін, маған келсін дедім.
Бірде кабинетімде отырсам есік ақырын ашылып, жасөрім жігіт кірді. Қандай жұмыспен келдің, сен кімсің десем:» Аға, мен сіз шақырған соң… Үшкемпіровпін» деп үн қатты. – Бәлі, мен сені балуан дегенге, анау Қажымұқандай алып па десем» – деген сөз аузымнан шығып кетті. Содан соң алдыма таяу отырғызып, хал-жағдайын сұрап, біраз әңгімелестім. Қарапайым қазақы мінезіне риза болып, қиыншылықтар болса өзіме келіп айт деп шығарып салған едім».
Ректорымыз айтса айтқандай, Жақсылықтың қандай жігіт болғанын өз көзіммен көрдім. Өйткені, Жақаң бізден екі курс жоғары оқыды, көпшілік студент секілді жатахқанада тұрдық. Іргедегі спортзалынан шықпайтын. Тамшылап тер төгіп, сағаттап жаттыққанын, таяу жердегі М. Әуезов саябағындағы соқпақтармен қаншама айнала жүгіріп шыныққанына куәміз. Талай жарыстарда қиыннан қисынын тауып, қаншама белдесулерін жеңіспен аяқтағанда қол соғып жанкүйері болдық.
Міне, сол Жақсылық Семейден құрыштай қайнап шынығып, талай биіктерді бағындырды. Олимпиада, Әлем чемпионы атанды. Оны ел жақсы біледі. Мен тек оның бүгінгі қоғамдағы орны, абырой-беделі туралы қысқа ғана пікір білдіргенді жөн көрдім.
Өзі айтқандай,15 жыл күрескен Жақсылық спорт саласында, мемлекеттік қызметте бұрынғы беделін бұлдап, ұзақ уақыт тұғырдан түспейтіндей қарекет жасауына болар еді. Бірақ, ол ондай қадамға бармай, өзі таңдаған мамандығына адалдық танытып, айналып ауыл кәсіпкерлігіне бет бұрды және бұл жолда ол жанкештілік таныта білді.
Журналист Талғат Сүйінбайға берген сұхбатында былай дейді: «…мен белгілі бір соманы алу үшін банктің соңынан 2 жыл жүгірдім, қаншама білімімді сарп еттім». Байқағандай Жақаңның мал шаруашылығына бет бұрғандағы бастапқы жолы даңғыл, жеңіл болмаған. Алайда, балалық шақтан ауылдағы қайнаған тіршіліктің қазанына қайнап шыққан ол, спорттағы секілді мұнда да шыдамдылық, табандылық, төзімділікті серік етіп, жоғары жетістіктерге жетті. Аграрлық ғылым мен білімнің тәжірибесін өндіріске ұтымды енгізе отырып, бүгінгі көп салалы шаруашылығында мал басын мыңғыртып, мүйізді ірі қара мал басын 8,0 мыңға жеткізіп, 3,0 мыңдай жылқы өсіруде екен. Мұндай жетістік, еліміздегі бұрынғы алдыңғы қатарлы, ең ірі деген совхоздар ұшін арман болатын. Бұдан бөлек 20 мың га жерді пайдаланып, 100 астам адамға жұмыс тауып беріп отыр. Мұндай мысалды жалғастыра беруге болады.
Жақсылықтың осындай жанқиярлық еңбегі лайықты бағаланып, Қазақстанның Еңбек Ері атанды. Осы жоғары марапатты Елбасының қолынан алған сәтте Жақсылықтың: «…елімізде мен сияқты 5 мың жігіт табылса, шамамен алғанда ресми тіркелген 5 мың ауылды бәріміз жабылып көтеріп жіберсек қайтер еді? «- деген Ж.Үшкемпіровтей қазақ халқының біртуар ұлының аңсар-арманы, ежелден мал өсірудің шебері болған ата-бабаларымыздың сара жолын жалғастыратын, агроөнеркәсіптік саламызды жаңа биіктерге шығаратын сәуегей сөзге тұрарлық, шынайы мұратымыздың тұғырнамасына айналса деп тілейміз!
Сөз соңында, бүгінгі күні дүниеге келген Жақсылық Әмірәлі Үшкемпіровті туған күнімен құттықтап, келешекте де асқаралы биіктерден көріне беріңіз деген ақ тілегімізді білдіреміз!!!
Өмірзақ Сұлтанов,
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық
университетінің доценті.
