Амал не… Мына тұтқиылдан тиген індет қаншама жандарға мезгілсіз ажал әкеліп, талайымыздың жанымызды жүдетіп жіберді. Оның ішінде он екіде бір гүлі ашылмаған жастарымыздан бастап атпал азаматтар легі, ақылман ағалар шоғыры да жетерлік. Әсіресе, ел кәдесіне жарап жүрген есіл ерлердің кенеттен үзілуі алыс-жақын ағайынның, үлкенді-кішілі қауымның ортақ өкінішіне айналды. Сол секілді, Жалпыұлттық азатұту күні қарсаңында көз жұмған асыл дос, аяулы азамат Серікхан Аязұлы Исаевтың қазасы да қалың бір қауымның қабырғасын қайыстырып кетті. Өткенге өзгеріс енгізе алмайсың, өзгерте алмайтыныңды білгендіктен қамыққан көңілге қанағат іздейсің. Секеңнің қазасына аза тұтқандардың ауқымы мен өкінгендердің көлеміне қарап қарапайым ортадан шыққан досымыздың халықтық тұлғаға айналып кеткенін аңғардық. Туып өскен өңірінен бөлек елімізге танымал тұлғалар да сан соғып, күйініш білдіріп жатты.
Амангелді Сейітхан, Арман Шораев, Серік Сейтіман (ғаламтордан көргеніміміз ғана) сынды елімізге танымал ұлтжанды тұлғалардың Серікхан Аязұлының қазасына қатысты өкініштерін жалпақ жұртпен бөлісті, өмірден қандай абзал азаматтың, елжанды есіл ердің өткенін өкіне жеткізді. Олардың бұл жан толқытар сөздері Серікханды қара жерге қимаған неше жүздеген адамның көкейіндегі өкінішпен өзектес еді. Әлгілердің әлеуметтік желі парақшаларындағы бақұл сөздеріне қосылған қимас пікірлер легінің толассыз үсті-үстіне жазылуы соның белгісіндей. Арманның сөзінен достыққа деген айнымас көңілдің үні естілсе, Амангелді шумақтарында Секеңнің жандүние жылуы, С.Сейтіман өлеңінде батырлық болмысы боямасыз суреттелді.
Сонда, Серікханның қалың қауымның қимасына, біліктердің сыйласына айналуының сыры неде? Оның бар құпиясы адамгершілік ұстанымында. Өзім жақын таныс-біліс болғалы он бес жылдай уақыт ішінде көз жеткізген ерекше қасиеті – достыққа адал, бауырмал, көпшіл, кесек мінезді, үлкен жүректі жан. Көпшіл дегенім бергі жағы, ол негізі көпшілдік шеңберден шығып халықшыл деңгейге көтеріліп кеткен азамат. Бұл қасиеттер мінез, сөз деңгейінде ғана емес, нақты іс жүзінде көрініс тауып келді. Елімнің бір кәдесіне жарайын, жұртымның жыртығына жамау болайын деп атқарған шаруалары өте көп. Тындырған дүниелері анағұрлым артқан сайын соғұрлым өзін қарапайым ұстады. Тындырған дүниелерін дүйім елге көрсетіп, шүйіншілеуге ынтықпады. Жасаған жақсылығын жар салып, бергенін бұлдамады. Барлық жағдайда «Мен істедім дегенше, ел істеді» десеңші деген қағидаға жүгінді. Ақпарат көздерінен көрінуге өздігінен ұмтылмады. Бастысы – оған қолға алған шаруа сәтімен аяқталса болды. Бары мен нәрін көбіне сырлас достарымен бөлісіп, беймарал отырыстарға арнады. Достықты және достарды ерекше қастерлейтін ол дос көңілін басты құндылығына бағалады. Қалам ұстаған досы ретінде ел игілігіне арнаған еңбектерін көпшілік білсін деген мақсатта кезінд бар-жоғы бірер мәрте мақала ғана жазылды.
Секеңнен бірде өзін дәріптеуге неге ынта танытпайтындығы туралы сыр тартып сұрағанымда «Әркім өз ісімен айналысуы керек, біз қолымыздан келгенін жасаймыз, бірақ оны насихаттаумен өзіміз айналыссақ онда жасаған қайырымыздың не құны бар. Негізі, кімнің істеген ісі үлгі тұтуға лайық болса оны көпшілікке паш етумен ол емес, өзге адамдар шұғылдануы керек. Әркім өзіне тиесілі шаруада тартынып қалмай, жауапкершілік танытса алынбас қамал, таратылмас хабар болмайды» деп жауап қатқаны бар еді.
Егер ден қойып қарасақ, Секең осы жауабы арқылы астарласа да ақиқатын айтып отыр. Расында, Айналасына жасаған жәрдемін ана жерге бір, мына жерге бір ұсынып жер-көкке сүйіншілейтіндер өмірде аз емес. Әрине, барды бар деп көрсеткенге не жетсін, алайда оны орындаған адам емес орындалған шаруаның мазмұны мен маңызын көпшілік өзі түйсініп тиісінше таратуға атсалысса оның қоғамға берер әсері анағұрлым мол болмақ. Секеңнің әлгі айтқан ойына жеке тоқталсақ өз алдына бір тақырып. Себебі, нарықтық қоғам келгелі ақпарат құралдары жеке адамға қатысты материалдың барлығын, мақала мазмұнына, тіпті тәрбиелік қажеттілігіне қарамастан ақылы қылып тастады. Ал, Серікхан секіді адами ішкі талабы жоғары ж
андар ақы төлеп абырой-атақ жинауға мүлдем қарсы. Олар үшін қоршаған ортаның шынайы ықыласына жетер ештеңе жоқ.
Осы тұрғыдан алғанда Серікхан Аязұлын да қоршаған ортасы өз қал-қадірінше бағаламай қалған жоқ. Туған ауылы Қарабұта жұртының бастауымен, Үржар аудандық мәслихатының қолдауымен ол 2019 жылы «Үржар ауданының құрметті азаматы» дәрежесіне қол жеткізді. Алматыдағы ортасының ұсынысымен «ҚР Тәуелсіздігіне 20 жыл» медалімен наградталды. Осы марапаттар қатарында «ҚР спорттық және жауынгерлік федерациясы» бірлестігінің «Құрметті спорт ардагері» және «Желтоқсан қоғамы» бірлестігінің «1986 Желтоқсан көтерілісі» медалдарын иеленді. Шыныменде бұл марапаттарға Серікхан Аязұлы әбден лайық еді. Оның қайрымдылық қадамы бүлдіршіндерді қуантыдуан басталған болатын. Он жылдан астам бұрын басталған бұл бауырмалдылық бастамасы жыл сайын үздіксіз жалғасып тұрды. Үржар ауданы, Мақаншы өңіріндегі туған ауылы Қарабұта орта мектебіне оқу жылы басталарда 100 балаға оқу-құрал жабдықтары толы бір-бір сабақ сөмкесін сыйлап отырды. Сол секілді сәлем-сауқыт салынған 100 пакет Құрбан айт кезінде ауыл үлкендеріне де жолданып тұрды. Туған елге ту тігіп, туған жер тұғырын асқақтатуға үлес қоссам деген мақсаты жыл сайын жетіліп 2008 жылы Қарабұтаға мешіт салып берумен ұштасты. Шалғай ауылда сәулет өнерінің шығыстық үлгісімен өрнектелген, қаладағы мешіттерден бір кемі жоқ ғибадат үйінің бой көтеруі көзі қарақты жандарды шынымен тәнті етті.
Жалпы, «Ауылым – алтын бесігім» деген сөз Секеңнің болмысына айналып кеткендей. Қанат қаққан ортасынан қанша жырақта жүрсе де ауылының ахуалын әркез ойлап жүретіндігін оның іс әрекетінен танисың. 2000 жылдардың басында ауылдағылар той-томалақтарын палаткіге жасағаны белгілі. Жел жоқса желбіреп, жаңбыр жауса сорғалап жайған дастарханның берекесі болмайтын. Осы көріністерге куә болған ол сол кезде бірінші болып аулына хатымхана салып беріп, жерлестерін көк палатка машақатынан құтқарды.Тапқан таянғанынан туған ауылына тұрақты бөліп тұруды ол өзіне міндет санап алғандай. Расын айту керек Қарабұтада Серікхан қол ұшын созбаған мекеме кемде-кем. Ауылдық амбуатория, балабақша, кітапхана, мәдениет үйі, мектеп сынды көпшіліктің ортақ орындарына барынша болысып келді. Мектепке әу баста домбыра оркестрін тарту еткен ол кейіннен мектептің акт залын жаңаша жабдықтап, заманауи музыка аппаратын алып берді. Спорт залға да қажетті жабдықтармен көмек көмектесті. Қарабұтада жаңадан мәдениет үйі ашылғанда кітапхананы қазақтың маңдайалды қаламгерлерінің туындыларымен (100 кітап) толтыруға тырысқан осы Секең болатын. Қаладағы «Атамұра» кітап дүкеніндерінен кездесетін жаңа полиграфиямен жарық көрген туындылар қазір Қарабұта кітапханасында да толып тұр.
Секең жасаған осы және өзге де шаруалардың қайсысына қарасаңда эстетикалық талғам көрініп тұрады. Соны жасөспірімдер санасына сіңіруге тырысуды көздесе керек. Мектепке жасаған көмегіндегі жеке пәндер бойынша жаңа тақталар, манитор, жалюз, мазмұндық көрнекі құралдар, нұсқаулықтар, т.б. дүниелерді өте сапалы жасатуынан да соны байқауға болады. Ал, ауыл ішіне салып берген балалар ойын алаңы мен орталық жастар саябағындағы талғам мен идея тіптен тамаша! Саябақ ортасында мәрмардан бой көтерген бірнеше ескерткіш өз алдына жеке тағылым тақталары істептті. Әсіресе, көп жерде кездесе бермейтін Ана мен бала (ана мейірімін айшықтайтын) ескерткішінің сомдалуы мүлде бөлек. Әр тұғыр өз алдына тәрбиелік мазмұнымен бірге айналасына патриоттық сезім сыйлайды. Саябақта әр аумағынан орын алған «Ана мен бала», «Кітап», «Ерлікке тағзым» деп аталатын мүсінтастардағы тағылымды сөз тіркестері де адамды ой құшағына жетелейді.
Алматыдан мың шақырымдай шалғайдағы ауылына осы дүниеледі жеткізу, орнату жұмыстарын өзі ұйымдастырып отырған Секеңнің көпшіл көңілі өз ауылымен ғана шектеліп қалған жоқ. Көктемгі су тасқынына ұшыраған ауылдарға да жүк көлік толы азық-түлік жіберіп тұрды. Ана бір жылдары бірқанша оралман отбасыларына қала іргесіне қоныстануына қолғабыс тигізді. Оның бірқатарына куә болған белгілі блогер Серік Боқан бауырымыз аттасынан көрген қайырымды әркез дәріптеп айтып жүр. Серікхан сонымен бірге қазақ спортының нағыз жанкүйері, бұл салада да түрлі деңгейде демеушілік жасап келді. Өзі де кезінде боз кілемде белдесіп, Еркін күрестен спорт шебері атанған палуан ұлттық спортымыздың дами түсуіне моральдық, материалдық тұрғыдан дәйім ынталы еді.
Серікхан Аязұлындай абзал азаматтың, тарлан тұлғаның кенеттен үзіліп кетуі оның кісілік қасиетін білетіндерге үлкен рухани соққы болғанына куәмін. Өйткені ол айналасына жылу силап, алаш жұртының керегіне барын ұсынатын мәрт еді. Жазмыштың жазуы солай болған соң шара бар ма. Еш қайранымыз болмаса да ердің елге сіңірген еңбегін, қоғамға қосқан үлесін еске алу, көпшілікпен бөлісу, үлгі ретінде ұсыну біздің міндет болғандықтан осы бір ой орамдарын қағазға түсірген жайымыз бар. Алашшыл азаматтың тірлікте жасаған қайырлы істері мен жұртқа жасаған жақсылығы соңында қалған бала-шағасына, етжақындарына сауап болып оралып, болашақтарының жарқын болуына нәсіп етсін дейміз.
Жалпы, Серікхан 
Исаевтың өмір жолына, соңындағы өнегелі ізі мен өміршең істеріне зер салған жан нағыз алашшыл азаматтың кескінін аңғарады. Қарапайым ортадан қанат қағып, халықтың ұлына айналуға дейінгі аралықта қаншама соқпақ жолдар мен бел-белестар бар. Әр шыққан биігі мен асқан асуларын лайықты бағындыра білгендіктен де Серікханның беделіне бедел қосылып, алыс-жақын жұртпен байланысы ұлғая түсті. Іскерлік бағытындағы ізденісі оны миллиондар мекені Алматыдай алып шаһардың білікті кәсіпкері, абыройлы азаматына айналдырды. Кәсібінен түскен нәсібін құзғынша басып жемей, сұңқарша шашып жейтін жомарт жүрегімен түсімінің бір бөлшегін алыстағы ауылының қажетіне, руханият пен спорттың дамуына тұрақты бөліп отырды. Оны ол белгілі бір мақсатпен емес, жүрек қалауымен, ата-баба тәлімін жаңғырту ниетімен істеді. Көптің тілеуін жерге қалдырмаймын деп жүріп өзі де сол көпшіліктің сүйіктісіне, халықтың ұлына айналып кетіпті. Оны біз ол өмірден өткенде әдеттегіден терең түсінгендейміз, содан да болар күрсінісіміз де ауыр болды.
Амал қанша, өмірдің ұлы дүбіріндегі Серікхан достың сапары 55 жасқа толаған шақта шорт үзілді. Қазақтың кілең мықтыларын қойнына алған Алатау етегіндегі Кеңсай алабы оның да мәңгілік мекеніне айналды. Алайда, өмір сапары аяқалғанымен, өнеге сапары аяқталмас. Ол соған лайықты ғұмыр кешті.
Қайрат Зекенұлы,
ҚР Журналистер Одағының мүшесі. Семей қаласы.
